Ένας φτωχός και μόνος πλανήτης...

Artist's conception of PSO J318.5-22. (Credit: MPIA/V. Ch. Quetz)

Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε έναν εξωτικό πλανήτη που δεν περιστρέφεται γύρω από κανένα άστρο! Αυτός ο περιπλανώμενος πλανήτης ονομάζεται PSO J318.5-22 και βρίσκεται μόλις 80 έτη φωτός μακριά από τη Γη, ενώ η μάζα του είναι 6 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Δία. Ο πλανήτης είναι πολύ νεαρός αφού σχηματίστηκε μόλις πριν από 12 εκατομμύρια χρόνια, ένα βρέφος στην αστρική κλίμακα. Ανακαλύφθηκε με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου Haleakala στο Maui της Χαβάης.

Αυτό που κάνει πολύ σπουδαία την ανακάλυψη είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά μπορεί να μελετηθεί ένα πλανητικό αντικείμενο εκτός του δικού μας ηλιακού συστήματος, χωρίς να επισκιάζεται από το φως του αστέρα τον οποίο συνοδεύει. Σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις οι εξωπλανήτες που έχουμε εντοπίσει, περιφέρονται γύρω από αστέρες, των οποίων η λαμπρότητα μας εμποδίζει να τους παρατηρήσουμε άμεσα, αφού το φως τους επισκιάζεται από αυτό των αστέρων. Έτσι, όλα μας τα στοιχεία υποδεικνύουν την παρουσία τους μόνο έμμεσα και όχι άμεσα. Ο  PSO J318.5-22 είναι ο πρώτος πλανήτης που εντοπίστηκε ως μοναδικό θερμικό ίχνος στον ουρανό χωρίς να συνοδεύεται από κανένα αστέρα. Ανακαλύφθηκε στα πλαίσια προγράμματος αναζήτησης «αποτυχημένων αστέρων» που ονομάζονται Καφέ Νάνοι. Πρόκειται για αστέρες πολύ χαμηλής θερμοκρασίας και επομένως πολύ αμυδρούς. Ο συγκεκριμένος πλανήτης θεωρείται ότι κινείται μαζί με μια περίεργη ομάδα αστέρων που ονομάζεται Beta Pictoris moving group και αποτελείται από αστέρες που σχηματίστηκαν την ίδια περίπου εποχή με τον πλανήτη.

Η εργασία για την ανακάλυψη του PSO J318.5-22 δημοσιεύεται στο Astrophysical Journal Letters και μπορείτε να τη διαβάσετε στο http://arxiv.org/abs/1310.0457.

ΠΗΓΗ: www.sciencedaily.com

Όμιλος: Μαθηματικά και Πληροφορική

Με τον συνάδελφο μαθηματικό κ. Π. Μπουμπούλη προτείνουμε όμιλο Μαθηματικών - Πληροφορικής. Το θέμα του ομίλου είναι πολύ ενδιαφέρον και ελπίζουμε να έχουμε αρκετές συμμετοχές.


Οι μαθητές που θα συμμετάσχουν θα έχουν την δυνατότητα να εντρυφήσουν σε έννοιες των μαθηματικών, που είναι πολύ σημαντικές για την Γ΄ Λυκείου (όριο, συνέχεια, παράγωγος, ολοκλήρωμα), με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή διδασκαλία. Επιπλέον, θα έρθουν σε επαφή με άλλες σημαντικές έννοιες  (πίνακες, γραμμικός προγραμματισμός, αριθμητική ανάλυση, κ.λ.π) οι οποίες, ενώ απουσιάζουν από το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου, χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στην ανώτατη εκπαίδευση.

Εκτός όμως από έννοιες των μαθηματικών, οι μαθητές θα ασχοληθούν με την αλγοριθμική λογική δημιουργώντας αλγορίθμους και προγράμματα στη γνωστή γλώσσα προγραμματισμού C. Πιστεύουμε ότι σε μια κοινωνία όπου η πληροφορική αποτελεί επιστήμη αιχμής, η αλγοριθμική λογική είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ελπίζουμε, λοιπόν, ότι ο όμιλος θα δώσει την ευκαιρία (σε όσα παιδιά το επιθυμούν) να ασχοληθούν με αυτό το τόσο σημαντικό και ενδιαφέρον αντικείμενο, το οποίο δυστυχώς αφαιρέθηκε από το πρόγραμμα σπουδών του νέου Λυκείου.

Με την ευκαιρία του ομίλου θα έχουμε τη δυνατότητα να επισκεφθούμε πανεπιστημιακούς χώρους και να έρθουμε σε επαφή με ειδικούς επιστήμονες ερευνητές. Επιπλέον θα διοργανωθούν δραστηρίοτητες όπως παιχνίδια στρατηγικής, προβολές ταινιών, κ.λ.π.


Όσοι μαθητές ενδιαφέρονται θα πρέπει να συμπληρώσουν την ειδική αίτηση και να έρθουν σε επαφή με εμένα (stsant at phys.uoa.gr) είτε με τον κ. Μπουμπούλη (panbouboulis at gmail.com) 

Ειδικά όσον αφορά τους μαθητές άλλων σχολείων (εκτός του Ζάννειου) χρειάζεται να συμπληρωθεί και μια φόρμα από το σχολείο τους. Θα δοθούν περισσότερες πληροφορίες σύντομα.

Το μάθημα της Αστρονομίας παύει να υπάρχει με το καινούργιο σύστημα για το Λύκειο.

Έτος: 2013 μ.Χ.

Χώρα: Ελλάδα.

Οι μαθητές, με το καινούργιο σύστημα θα διδάσκονται στις τρεις τάξεις του Λυκείου τα εξής μαθήματα: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Νέα Ελληνική Γλώσσα, Νέα Ελληνική Λογοτεχνία,  Άλγεβρα,  Γεωμετρία, Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Θρησκευτικά,  Ιστορία, Ξένη Γλώσσα, (Αγγλικά ή Γαλλικά ή Γερμανικά), Φυσική Αγωγή, Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί & Αρχές Δικαίου, Κοινωνιολογία, Ερευνητική Εργασία (συνθετική εργασία ή project), Εφαρμογές Πληροφορικής, Τεχνολογία και Διαχείριση Φυσικών Πόρων,  Έκφραση-Πολιτισμός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, Φιλοσοφία, Λατινικά, Οικονομία & Διοίκηση , Αρχές Φυσικών Επιστημών και Στοιχεία Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών.

ΔΕΝ ΘΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΟΜΩΣ ΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Και όμως! Σε ένα σύνολο 25 μαθημάτων και 102 ωρών διδασκαλίας και στις τρεις τάξεις του Λυκείου, δεν υπήρχε ούτε μια ώρα που θα μπορούσε να αντικατασταθεί με Αστρονομία.

 Έτος: 400 π.Χ.

Χώρα: Ελλάδα.

Οι μαθητές διδάσκονται τα Μαθηματικά (Αριθμητική, Μουσική, Γεωμετρία, Αστρονομία). Γνωρίζουν για τον Ήλιο, τους αστέρες, τους πλανήτες, το Γαλαξία. Γνωρίζουν για τη σφαιρικότητα της Γης και τις ηλιακές εκλείψεις.

Σήμερα, στα σχολεία του εξωτερικού στα πλαίσια του μαθήματος της Αστρονομίας, οι μαθητές εκτοξεύουν τους δικούς τους πυραύλους και υλοποιούν προγράμματα σε συνεργασία με τη NASA και την ESA για πειράματα που πραγματοποιούνται στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Δεν πειράζει, όμως. Δεν χρειάζονται αυτά για το σημερινό Ελληνόπουλο. Καλύτερα να μάθει τα Στοιχεία Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών και ας νομίζει ότι τα αστέρια είναι  led καρφιτσωμένα στον ουρανό. Καλύτερα να μάθει την Έκφραση-Πολιτισμός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός (τι στο καλό είναι πάλι αυτό) και ας θεωρεί τους Μάγιας και το facecbook ως επιστημονικές αυθεντίες. Καλύτερα να κάνει Γερμανικά και ας νομίζει ότι η Ανδρομέδα είναι μπαρ στην παραλιακή.

Έτσι κι αλλιώς, ότι του χρειάζεται μπορεί να το βρει και στη σελίδα με τα ζώδια…

...one giant leap for robotkind

Το ρομπότ Kirobo σε δοκιμές μηδενικής βαρύτητας.
Credit: Kibo Robot Project

Ένα μικρό ομιλών ρομπότ με ύψος μόλις 34 εκ. επιβαίνει στο Ιαπωνικό διαστημόπλοιο που εκτοξεύτηκε το Σάββατο, 3 Αυγούστου.

Η Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) εκτόξευσε το ανθρωποειδές ρομπότ Kirobo “robot astronaut” σε τροχιά από το Tanegashima Space Center στη νότια Ιαπωνία μαζί με 3.5 τόνους εφοδίων και εξοπλισμού για το εξαμελές πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS). Για το σκοπό αυτό 

χρησιμοποιήθηκε το μη επανδρωμένο φορτηγό σκάφος HTV-4 (Kounotori 4) που εκτοξεύτηκε με τη βοήθεια πυραύλου H-2B στις 19:48 GMT. Το HTV-4 θα φτάσει στο σταθμό στις 9 Αυγούστου.

Ο Kirobo έχει σχεδιαστεί για να κρατάει παρέα στους αστροναύτες σε μακριά ταξίδια. Μαζί με το ζευγάρι του, την Mirata, είναι μέρος του Kibo Robot Project για τη μελέτη της τεχνολογίας διεπαφής ανθρώπου-robot.

Το HTV-4 εκτοξεύεται με τη βοήθεια ενός πυραύλου H-2B
από το Tanegashima Space Center.
Credit: NASA TV/JAXA

Kibo, σημαίνει «ελπίδα» στα ιαπωνικά. Το όνομα του Kirobo προκύπτει από την ένωση των λέξεων “Kibo” και “robot”. Και τα δύο robot είναι εξοπλισμένα με τεχνολογία αναγνώρισης φωνής και προσώπου καθώς επίσης και με κάμερα, αναγνώριση αισθημάτων και επεξεργαστή φυσικής γλώσσας.

Οι Toyota Motor Corp., Robo Garage και Dentsu Inc. είναι χορηγοί στο Kibo Robot Project.

Το δικό μου Toyota πάντως δεν έχει τέτοιο εξοπλισμό…

Καινούργιο Φεγγάρι για τον Ποσειδώνα

Η μικρή λευκή κουκίδα μέσα στον κύκλο δείχνει τη θέση του S/2004 N 1, του 14ου φεγγαριού του πλανήτη Ποσειδώνα.

Image Credit:  NASA, ESA, M. Showalter/SETI Institute

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ανακάλυψε ένα νέο δορυφόρο του πλανήτη Ποσειδώνα, τον 14ο μέχρι τώρα. Εκτιμάται ότι οι διαστάσεις του φεγγαριού αυτού, που ονομάστηκε προσωρινά S/2004 N 1, δεν υπερβαίνουν τα 12 μίλια, κάνοντάς το έτσι το μικρότερο δορυφόρο του γιγαντιαίου πλανήτη. Είναι τόσο μικρός, ώστε ούτε το διαστημόπλοιο Voyager 2 που μελέτησε το σύστημα του Ποσειδώνα περνώντας από εκεί το 1989 δεν μπόρεσε να τον εντοπίσει.

Το δορυφόρο ανακάλυψε ο Mark Showalter του SETI Institute in Mountain View, Calif. ενώ μελετούσε τους αμυδρούς δακτυλίους του πλανήτη. Ο δορυφόρος ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον πλανήτη σε 23 ώρες.

Προσέξτε τα ονόματα των υπολοίπων δορυφόρων στην παραπάνω φωτογραφία...

-Σε ποιον όροφο πάτε; -Πατήστε "Δ" για Διάστημα.

Σχηματική αναπαράσταση Διαστημικού Ανελκυστήρα. (Από http://en.wikipedia.org/wiki/Space_elevator)

Αν ρωτήσουμε για το ποιο θεωρεί ο κόσμος το σημαντικότερο πρόβλημα στα διαστημικά ταξίδια εντός του ηλιακού  συστήματος, θα πάρουμε πιθανόν πολλές απαντήσεις: τις τεράστιες αποστάσεις που πρέπει να καλυφθούν, την προηγμένη  τεχνολογία που απαιτείται, το ανθρώπινο δυναμικό κλπ. Εκείνο που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν είναι ότι τα  προαναφερθέντα προβλήματα έχουν λίγο πολύ λυθεί. Οι αποστάσεις εντός του ηλιακού μας συστήματος έχουν ήδη καλυφθεί  από διαστημοσυσκευές και μάλιστα παλαιότερης τεχνολογίας. Ένα ταξίδι κάποιων μηνών ή λίγων ετών μέχρι τον Άρη ή το  Δία δεν είναι κάτι που θεωρείται πρόβλημα. Ας μη ξεχνάμε ότι τα διηπειρωτικά ταξίδια διαρκούσαν τόσο περίπου από  τότε που ανακαλύφθηκε η Αμερική μέχρι και τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Άλλωστε, οι διαστημοσυσκευές Voyager I  και II έχουν ήδη σχεδόν περάσει στον διαστρικό χώρο ταξιδεύοντας για άλλα άστρα.
Τώρα βέβαια, σε περίοδο οικονομικής κρίσης, αν ρωτήσουμε Έλληνες, είναι πιθανόν να πάρουμε τη σωστή απάντηση: το  πραγματικά μεγαλύτερο πρόβλημα - όπως και για τα περισσότερα πράγματα άλλωστε - είναι το κόστος.
Στα διαστημικά ταξίδια ταιριάζει γάντι το γνωμικό που λέει ότι "το πρώτο βήμα είναι και το πιο δύσκολο". Το  μεγαλύτερο μέρος των καυσίμων και της ενέργειας που απαιτείται για να πάει ένα διαστημόπλοιο ας πούμε από τη Γη στον Κρόνο  καταναλώνεται στα πρώτα λίγα λεπτά, μέχρι να απομακρυνθεί από το βαρυτικό πεδίο της Γης. Από τη στιγμή που ένα  αντικείμενο είναι ήδη σε τροχιά, το να ξεκινήσει για άλλους πλανήτες απαιτεί σχεδόν μηδενική ενέργεια και επομένως σχεδόν μηδενικό κόστος. Άρα το κρίσιμο ερώτημα είναι:  πώς μπορούμε να βάλουμε με οικονομικούς τρόπους αντικείμενα σε τροχιά  γύρω από τη Γη;
Ένα από τα πιο ρεαλιστικά - αλλά και φιλόδοξα - σχέδια που έχουν προταθεί είναι αυτό του Διαστημικού Ανελκυστήρα  (Space Lift, Space Elevator). Βασίζεται στην ιδέα ενός ισχυρού καλωδίου - κορδέλας (tether) αγκιστρωμένου στην  επιφάνεια της Γης (κάπου στον ισημερινό της) και εκτεινόμενου προς τον ουρανό, στο άλλο άκρο του οποίου θα βρίσκεται ένα αντίβαρο. Έτσι, το  καλώδιο διατηρείται τεντωμένο λόγω της περιστροφής της Γης. Επάνω σε αυτό το καλώδιο θα ανεβοκατεβαίνει ένας  ανελκυστήρας μεγάλων διαστάσεων που θα μπορεί να μεταφέρει ανθρώπους, εμπορεύματα, δορυφόρους και μηχανήματα στο διάστημα. Για παράδειγμα, με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε εύκολα να ολοκληρωθεί ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS)  μεταφέροντας κομμάτι - κομμάτι τα τμήματα που τον αποτελούν με τον Διαστημικό Ανελκυστήρα. Επιπλέον, ανάλογα με το ύψος στο οποίο βρίσκεται ο ανελκυστήρας, έχει και διαφορετική γραμμική ταχύτητα. 'Ετσι αν ένα αντικείμενο απελευθερωθεί από τον ανελκυστήρα από ύψος 50960 km μπορεί να φτάσει στη Σελήνη απλά και μόνο με τη "φόρα" που θα έχει και χωρίς τη χρήση πυραύλων. Ενώ μια απελευθέρωση από ύψος 144000 km μπορεί να στείλει τη διαστημοσυσκευή πέρα από το όρια του ηλιακού μας συστήματος!

Ο κομήτης ISON

Ο κομήτης ISON

Image Credit: 

NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)

Έχοντας ξεκινήσει από τα απώτερα όρια του Ηλιακού μας συστήματος, ο κομήτης ISON πλησιάζει κάθε μέρα που περνάει όλο και πιο κοντά στον Ήλιο. Όπως και όλοι οι κομήτες καθώς πλησιάζει στον Ήλιο η εξάτμιση των υλικών από τα οποία αποτελλείται δημιουργεί το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του: την ουρά του. Ο κομήτης ISON πρόκειται να πλησιάσει πολύ κοντά στον Ήλιο τον προσεχή Νοέμβριο. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί ο ρυθμός εξάτμισής του και να παρουσιάσει μια εξαιρετικά λαμπερή και εντυπωσιακή ουρά. Ακόμα δεν μπορούμε να πούμε σε τι μέγεθος λαμπρότητας θα φτάσει τον Νοέμβριο, αφού υπάρχει το ενδεχόμενο να σπάσει σε κομμάτια λόγω της βίαιης εξάτμισής του. Αν δεν συμβεί αυτό, φαίνεται ότι πρόκειται να ξεπεράσει κάθε προσδοκία καθώς θα είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα ουράνια φαινόμενα. Σύμφωνα με μερικές εκτιμήσεις θα έχει το μέγεθος τις πανσελήνου! Σε κάθε περίπτωση όμως εκτιμάται ότι θα είναι ένας από τους πιο λαμπρούς κομήτες που έχουν εμφανιστεί ποτέ. Οπότε stay tuned!